(Vị thuốc hạ phẩm trong Thần nông bản thảo kinh)
Ba đậu là loại hạt đã đến mùa thu hoạch của cây ba đậu thuộc họ đại kích. Vì nó thường mọc ở Ba thục (nay là Tứ Xuyên), hình dạng giống hạt đậu, cho nên nó được gọi là ba đậu, cũng gọi là ba thục, cương tử... Người ta thường thu hái vào mùa thu khi quả chín, quả to chắc dày, màu đẹp là loại có chất lượng tốt.
Ba đậu vị cay, tính ôn. Chủ trị thương hàn, sốt rét lúc nóng lúc lạnh, có thể tiêu trừ khí huyết uất kết; đờm tích vào bụng trướng, phù thũng, thanh lọc lục phủ ngũ tạng, từ đó lợi thủy, cốc đạo, trừ bỏ hoại tử và các bệnh truyền nhiễm như cổ độc, bệnh sốt nhiệt, hơn nữa nó còn có công hiệu sát trùng ngư.
Ba đậu vị cay nóng lại có thể tiêu trừ hàn khí tích tụ trong tràng vị, khai thông tắc nghẽn đường ruột, chữa hàn khí tích tụ dẫn đến ăn không tiêu, bí tiểu, bụng đau lạnh. Ba đậu còn có công dụng tiêu đờm hành thủy, vì thế có thể chữa trướng bụng, đại tiểu tiện không thông. Đúng như Đào Hoằng Cảnh nói: “Ba đậu tối năng tả nhân, tân giả ưu giai, dụng chi khử tâm bì, ngạo bệnh, hoàng hoắc, nạo như cao, nĩa hòa hoàn tán”. (Ba đậu tốt trong việc tiết tháo, dùng tươi là tốt nhất, nó đi vào tim, da, sắc đến khi có màu vàng đen, đặc như cao, có thể nặn thành viên). Ba đậu còn có công dụng tiêu đờm thông họng, thông đường hô hấp. Ba đậu dùng ngoài có thể chữa lở loét ăn mòn, hút mủ, tiêu trừ các chứng ngứa ngáy. Ngoài ra, trong Bản thảo cương mễ có ghi: Ba đậu còn có thể chữa bệnh tắc kinh ở phụ nữ, tiêu trừ các chất độc do sâu ban miêu và rắn hổ mang cắn, bổ ích huyết mạch, làm đẹp dung nhan, hơn nữa còn có công dụng chữa các chứng bệnh phù thũng và làm trụy thai. Thời cận hiện đại, người ta dùng ba đậu để chữa bệnh huyết hấp trùng và xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối.
Dược lý hiện đại nghiên cứu cho thấy, ba đậu có chứa thành phần: Chất béo, acid crotonic, được dùng để phòng trị bệnh bạch hầu, tắc cổ họng, hen suyễn, viêm khí quản và viêm da thần kinh. Nhưng, vì ba đậu có tính độc cao, hơn nữa lại chứa chất gây ung thư, cho nên không được dùng quá liều quy định. Như câu người xưa nói: Ba đậu, là tướng giữ lại chặn cửa, chớ nên khinh xuất trong khi sử dụng. Thời nay, người ta dùng ba đậu rang lên để chữa chứng uất khí do bệnh lâu ngày, hư tổn chân âm. Lý Thời Trân cũng cho rằng: “Ba đậu dùng để công phá các bệnh ủ lâu ngày, dùng với lượng nhỏ cũng có hiệu quả hoãn giải đáng kể”. Vì ba đậu có tác dụng kích thích niêm mạc và da cực mạnh, chất béo có trong ba đậu là lương dược mạnh nhất, cho nên nếu dùng quá liều lượng sẽ gây chứng tiêu chảy và đau bụng dữ dội, , kích thích niêm mạc miệng và dạ dày. Cho nên, nếu uống thì nhất định không được dùng quá liều lượng 0,15 - 0,3g quy định, dùng ngoài cũng phải tuân thủ liều lượng thích hợp. Hơn nữa, những người thực hàn tích trệ, suy nhược cơ thể và phụ nữ mang thai tuyệt đối không được dùng.
Nếu uống ba đậu mà bị trúng độc, có thể dùng lá hoàng liên, lá đậu tương để giải độc, cũng có thể dùng đại hoàng hay uống nước cháo để giải chứng tiêu chảy.
Chữa bệnh huyết hấp trùng, xơ gan cổ trướng ở giai đoạn cuối.
Phòng trị bệnh bạch hầu, tắc cổ họng, hen suyễn viêm khí quản và viêm da thần kinh.
Chữa lở loét, ăn mòn, hút mủ, tiêu trừ chứng ngứa ngáy.
Chữa hàn khí tích tụ dẫn đến ăn không tiêu, bụng đau lạnh và trướng bụng, đại tiểu tiện không thông.
Trị mọi chứng tích trệ
Ba đậu 31g, bột cóc 62g, hoàng bá 93g. Hỗn hợp trên nghiền nhỏ, trộn với nước nặn thành viên bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần uống 5 viên.
Trị đau tim, bụng trướng, đại tiện khó
Ba đậu 2 quả (bỏ vỏ, nhân sau đó sao vàng), hạnh nhân 2 quả. Dùng vải bông bọc lại rồi dầm cho nát, lấy 100ml nước nóng đổ vào ngâm rồi vớt lấy bọt trắng uống.
Trị trào ngược thực quản
Ba đậu (bỏ vỏ, nhân) 6g, bồ kết (bỏ vỏ, hạt) 18g. Các vị thuốc trên nghiền nát nặn thành viên bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần lấy 1 viên, uống với nước ấm.
Trị kiết lỵ phân trắng đỏ
Ba đậu 31g, bỏ vỏ, nhân, rang qua, nghiền nhỏ, cho thêm gan lợn chín nặn thành viên bằng hạt đậu xanh. Mỗi lần uống 3 - 4 viên với nước cơm khi đói.
Trị dịch tả (trướng bụng, nôn không ra, đại tiện bí)
Ba đậu 1 quả, bỏ vỏ, nhân, nghiền nhỏ uống với nước ấm, khi thấy nôn và tiêu chảy là được.
Trị chảy máu lưỡi
Ba đâu 1 quả, loạn phát một nắm (bằng quả trứng gà). Sao các hỗn hợp trên, nghiền nhỏ, uống với rượu.
Trị méo miệng do trúng phong
Ba đậu 7 quả, bỏ vỏ, nghiền nát, nếu miệng méo bên trái thì bôi lòng bàn tay phải, méo bên phải thì bôi lòng bàn tay trái. Tiếp đó lấy 1 cốc đựng 120ml nước nóng hay túi nước đặt lên trên tay đã bôi thuốc, không lâu sau miệng sẽ khỏi.
Trị các loại lở loét ác tính
Ba đậu 30 hạt, chiên đen bằng dầu mè, bỏ đậu, lấy dầu trộn với lưu huỳnh, bột nở, bôi liên tục lên vết lở loét.
Trị mụn nhọt hoại tử
Nhân ba đậu rang cháy, nghiền thành bột bôi lên chỗ đau, có thể giải độc, bôi lên chỗ thịt hoại tử, nó sẽ tự tiêu tan. Cho thêm ít bột nhũ hương thì hiệu quả càng cao.
Sức khỏe 24h - Tin tức - Kiến thức - Y học
Địa chỉ:
Điện thoại:
Email: skhoe24h@gmail.com
