(Vị thuốc thượng phẩm trong Thần nông bản thảo kinh)
Sa sâm được nhắc tới trong Bản kinh chính là nam sa sâm. Đó là rễ của loại sa sâm lá so le, sa sâm lá mơ thuộc họ hoa chuông (Campanulaceae), chủ yếu có ở các vùng Hoa Đông, Trung Nam và Tứ Xuyên.
Bản kinh có viết: Sa sâm vị đắng, tính hơi hàn, Chủ trị ứ huyết và sợ lạnh do yếu tố bên ngoài gây nên, thần trí khác thường hoặc vì sợ hãi, thần trí khác thường mà nhiễm bệnh do yếu tố bên ngoài gây ra. Sa sâm có thể tiêu trừ phong nhiệt ngoại cảm dẫn đến sốt, sợ lạnh. Có thể bổ khí tỳ, vị, dưỡng âm nhuận phế, hóa đờm. Dùng lâu dài giúp thân thể nhẹ nhõm linh hoạt.
Sa sâm chủ yếu có công hiệu thanh trừ phế nhiệt, dưỡng phế âm và tỳ âm, giúp sản sinh tân dịch. Từ xưa đến nay, sa sâm luôn được xem là vị thuốc tốt để dưỡng âm nhuận phế, tiêu đờm chống ho. Sa sâm được chia thành 2 loại là nam sa sâm và bắc sa sâm. Nam sa sâm có tác dụng dưỡng phế âm, nhuận phế hóa đờm, chủ yếu dùng để điều trị ho khan, ho đau rát cổ họng mà ít đờm, thường dùng với mạch môn đông, lá dâu. Sa sâm cũng được dùng để trị ho lao, trong đờm có máu; thường dùng với thiên môn đông, thục địa hoàng, bách bộ. Còn bắc sa sâm là rễ cây san hô thuộc loài thực vật lâu năm họ hoan tán (Umbelliferae), có tác dụng dưỡng phế âm, phần nhiều được dùng trong trường hợp phế âm hư. Chủ trị phổi nhiệt, ho khan, ho lâu ngày, ho khan ít đờm, ho khàn giọng, thường dùng với bối mẫu, mạch môn đông. Bắc sa sâm còn có thể trị vị âm hư dẫn đến khát, nôn khan, lưỡi đỏ, đau ở khoanh dạ dày, thường dùng với các vị thuốc mạch môn đông, thạch hộc.
Nam sa sâm và bắc sa sâm tuy thuộc họ khác nhau, nhưng công hiệu lại tương đồng, cả 2 loại đều có vị ngọt, đắng, tính hàn, có thể bổ phế âm, vị âm. Điều khác biệt là bắc sa sâm có tác dụng dưỡng âm tốt hơn, nhưng bắc sa sâm lại không nên dùng cho các chứng ngoại cảm; nam sa sâm tuy dưỡng âm không tốt như bắc sa sâm, nhưng lại có công hiệu hóa đờm rất tốt, thích hợp dùng với chứng cảm mạo phong nhiệt mà phổi nóng. Ngoài ra, 2 loại sa sâm nói trên đều đặc biệt thích hợp điều trị viêm họng mạn tính, thanh quản bị tổn thương, giọng khàn, thậm chí mất giọng, thuộc vào loại thuốc dưỡng âm nhuận họng rất tốt.
Thanh trừ phế nhiệt, dưỡng phế âm và tỳ âm, giúp sản sinh tân dịch, là thuốc tốt nên để dưỡng âm nhuận phế, tiêu đờm, chống ho.
Có tác dụng dưỡng phế âm, nhuận phế hóa đờm, chủ yếu dùng để điều trị ho khan, ho đau rát cổ họng mà ít đờm.
Trị ôn bệnh dương minh, đi tả, ra mồ hôi, bổ âm
Ích vị thang: Sa sâm 15g, mạch môn đông 25g, tế sinh địa 2,5g, ngọc trúc (sao vàng) 7,5g. Các vị thuốc trên trộn đều sắc với 600ml còn 240ml, chia làm 2 lần, lọc bã rồi lại sắc tiếp còn 120ml.
Sức khỏe 24h - Tin tức - Kiến thức - Y học
Địa chỉ:
Điện thoại:
Email: skhoe24h@gmail.com
