(Vị thuốc hạ phẩm trong Thần nông bản thảo kinh)
Giá trùng là loại côn trùng cùng họ với phỉ liêm, toàn thân trông giống quả trứng, đầu hơi nhỏ, thân sau phình to, phần lưng có sắc tím, có ánh sáng phản chiếu, không có cánh. Thông thường, có thể bắt vào mùa hạ, đun trong nước sôi đến khi chết, phơi hoặc sấy khô dùng làm thuốc.
Giá trùng vị mặn, tính bình. Chủ hàn nhiệt tích tụ trong nội tạng, những vết sưng do máu tụ, có thể làm tan tích tụ, có tác dụng điều hòa kinh nguyệt, đồng thời là vị thuốc tốt có công dụng tăng cường khả năng tình dục.
Giá trùng có công hiệu mạnh trong việc tán những chỗ máu tụ, thường dùng để điều hòa kinh nguyệt. Nó cũng có công hiệu hỗ trợ chức năng của gan, tắc kinh, trướng bụng, vô sinh do thiếu khả năng sinh sản ở nữ giới và dịch mậu tích tụ sau khi sinh. Trong Bản kinh có đề cập đến cái gọi là tim, bụng nóng lạnh, máu tích tụ lại chính là do các mạch máu ngưng trệ, không vận hành bình thường gây nên. Vì thế, giá trùng có tác dụng điều trị rất tốt. Ngoài ra, huyết dịch sau khi vận hành bình thường sẽ tăng khả năng thụ thai, cho nên nó có tác dụng trị bệnh vô sinh do thiếu khả năng sinh sản ở nữ giới.
Giá trùng vị mặn nên có thể làm mềm những chỗ cứng, do vậy có thể điều trị gan sưng to, bụng đau, phần bụng có những khối u cứng. Trong Bản kinh còn đề cập đến giá trùng có thể làm tan những chỗ sưng, nối liền gân cốt, trị những chỗ sưng đau máu tụ, gãy xương.
Giá trùng có độc, do vậy không được sử dụng quá liều lượng. Liều thường dùng là 6 - 10g cho 1 bài thuốc, tán ra 1 - 1,5g, cấm kỵ dùng đối với phụ nữ có thai.
Trị sản phụ bụng đau có máu khô
Giá trùng (bỏ chân), đào nhân, mỗi loại 20 cái, đại hoàng 62g. Các vị thuốc trên nghiền nhỏ, thêm mật ong khuấy đều, làm thành 4 hoàn thuốc. Mỗi lần uống, dùng 1 lít rượu đun lấy 200ml, dùng ấm đến khi ra máu là được.
Trị lưỡi sưng đau
Giá trùng (nướng qua), 5 con, muối ăn 15,6g. Các vị thuốc trên đem nghiền nhỏ, dùng 2 chén nước đun nước sôi, dùng để súc miệng khi nóng.
Trị tưa lưỡi
Lấy giá trùng và bạc hà tươi nghiền nhỏ lấy nước, dùng bông cuộn lại chấm vào chỗ đau.
Trị bụng đau, sôi bụng về đêm
Giá trùng (nướng lên), thược dược, xuyên khung, mỗi loại 6g. Các vị thuốc trên nghiền nhỏ, mỗi lần lấy 0,3g uống cùng sữa mẹ.
Trị những vết thương do gãy xương
Lấy giá trùng sao đen vỏ ngoài, nghiền nhỏ, mỗi lần dùng 6 - 9g sẽ có công hiệu thần kì. Có 1 phương thuốc khác: Giá trùng khô 1 con, nghiền nhỏ cho vào thuốc, lấy một chút nhũ hương, một dược, long cốt, tự nhiên đồng (đun nhỏ lửa với giấm), phân ra các loại, thêm một chút xạ hương. Các vị thuốc trên nghiền nhỏ, mỗi lần dùng 0,9g cho thêm bột giá trùng, dùng với rượu.