
Trong Đông y, những nhận thức về bệnh nhiệt đã có từ rất lâu. Bệnh nhiệt bao gồm thực nhiệt do cảm nhiễm tà nhiệt bên ngoài gây nên và hư nhiệt sinh ra do âm hư, tương đương với các loại bệnh cảm truyền nhiễm hoặc bệnh truyền nhiễm trong y học ngày nay.
Khi điều trị bệnh thực nhiệt, nếu trị tà nhiệt trong chứng khí phân nên dùng vị cay, tính hàn nhiệt trong máu nên dùng tính mát; nhiệt độc tích tụ quá vượng nên dùng vị đắng, tính hàn nhiệt, vượng thương tân nên dùng vị ngọt, tính hàn... Điều trị bệnh hư nhiệt, nên dùng phương thức dưỡng âm để thanh nhiệt.
Dưỡng âm có nhiều phương pháp như bồi bổ phế âm, can âm, thận âm và dưỡng huyết, nhuận dịch, nên căn cứ vào tình trạng cụ thể mà kết hợp với cách dùng phù hợp.
Căn cứ vào bộ vị và triệu chứng khác nhau của tà nhiệt, thuốc thanh nhiệt có thể chia làm 5 loại là:
- Thanh nhiệt hạ hỏa,
- Thanh nhiệt mát máu,
- Thanh nhiệt giải độc,
- Thanh nhiệt táo thấp,
- Thanh hư nhiệt.
Tất cả các loại thuốc có tác dụng thanh giải nhiệt là chủ yếu đều gọi là thuốc thanh nhiệt; bài thuốc lấy vị thuốc thanh nhiệt làm vị thuốc chính gọi là bài thuốc thanh nhiệt. Liên kiều là loại thuốc tốt để thanh nhiệt hạ hỏa, thanh tâm hạ nhiệt, tiêu sưng giải kết. Bệnh nhiệt ở thời cổ khá phổ biến, cũng khó trị được tận gốc. Mọi người đối với bệnh này thường có chút lo sợ, cho rằng chỉ có thần y đầu người mình chim như trong hình mới có thể điều trị khỏi bệnh này.